Lei de Dependencia: as dúbidas máis complexas

Durante o desenvolvemento e implantación da Lei foron xurdindo unha serie de preguntas frecuentes que sementaron dúbidas e inquietude nas persoas dependentes e nos seus familiares. A continuación exponse a resposta a algunhas das cuestións máis importantes.

 

Segundo explica a Infosalus Ángeles García Antón, coordinadora do Grupo de Dependencia da Sociedade Española de Xeriatría e Xerontología (SEGG), o descoñecemento da Lei de Dependencia induce a que moitos maiores dependentes non a soliciten por atoparse desorientados fronte a súa tramitación. Por este motivo, a SEGG realizou un manual práctico que recolle as 101 dúbidas máis frecuentes sobre a Lei e que pode descargarse a través da súa páxina. Infosalus, coa axuda de García Antón, seleccionou as máis importantes:

 

Cal é o obxecto da Lei de Dependencia?

O obxecto da Lei é recoñecer un novo dereito en España, universal e subxectivo: o dereito á promoción da autonomía persoal e atención ás persoas en situación de dependencia. Para iso, no artigo 1 da Lei faise necesaria a creación do Sistema para a Autonomía e Atención á Dependencia como estrutura que garanta o propósito da lei.

 

É o mesmo dependencia que discapacidade?

Non, son términos diferentes. A OMS define a discapacidade como un término xeral que abarca as deficiencias, as limitacións da actividade e as restriccións da participación. A dependencia defínese como o estado de carácter permanente en que se atopan as persoas por diversas razóns e ligadas á falta ou perda de autonomía, precisan da atención doutras persoas ou axudas importantes para realizar as actividades básicas da vida diaria ou a súa autonomía persoal.

 

Cales son os requisitos básicos para ser beneficiario?

Atoparse en situación de dependencia nalgún dos grados que establece a Lei; ter nacionalidade española; residir en territorio español polo menos durante cinco anos, dous deles inmediatamente anteriores á solicitude; estar empadronado na comunidade autónoma onde se solicita.

 

Que informe medico hai que entregar coa solicitude?

Existe un modelo normalizado no que o profesional médico deberá cumprimentar os problemas de saúde e o grado de autonomía ou dependencia para a realización das actividades da vida diaria.

 

É suficiente o informe medico de alta do hospital para poder iniciar a solicitude?

Non. O informe médico debe realizarse nun modelo normalizado. Os informes médicos de alta hospitalaria ou especialidades poderán achegarse ao modelo normalizado, co resto da documentación.

 

É obrigatorio contactar cos Servizos Sociais para tramitar o recoñecemento da situación de dependencia?

Non é obrigatorio pero é aconsellable que acuda sempre aos Servizos Sociais Comunitarios mais próximos á súa residencia en caso de precisar orientación ou axuda e acelerar así o procedemento da tramitación.

 

Que fases ten o proceso?

Presentación da solicitude, valoración de dependencia, recoñecemento de grado, elaboración do Programa Individualizado de Atención (PIA) e, finalmente, asignación de recurso.

 

Canto tempo transcorre desde a recepción da solicitude ata a adxudicación do recurso?

Os prazos máximos para resolver os procedementos de recoñecemento da situación de dependencia e de elaboración do PIA serán de seis meses, a contar desde a data en que a solicitude teña entrada no rexistro do órgano competente. Na práctica, o prazo establecido por Lei demórase nalgunhas CC.AA.

 

Cales son os esquecementos e/ou erros mais frecuentes na tramitación dunha solicitude?

Non estar debidamente cumprimentada e asinada; falta de documentación requirida; non utilizar os modelos normalizados que se requiren para o procedemento; non achegar a fotocopia do DNI do guardador de feito ou do representante legal; informes médicos en protocolos non normalizados, e non reflectir teléfonos de contacto.

 

Cando se pode solicitar a revisión do grado de dependencia?

Isto require outra nova valoración e aplicación do Baremo de Valoración da Dependencia (BVD) e esta só deberá solicitarse se existe un empeoramento ou unha mellora no desempeño dalgunha das tarefas que o BVD evalúa.

 

Cales son as tarefas que avalía o baremo?

As tarefas que o BVD avalía son actividades básicas da vida diaria con independencia da enfermidade ou complicación que as poida producir. As tarefas que se avalían son: comer e beber, hixiene persoal (micción e defecación), lavarse, outros coidados corporais, vestirse, mantemento da saúde, cambiar e manter a posición do corpo, desprazarse dentro e fóra do fogar e realizar tarefas domésticas. Tamén se avalían o nivel e problemas no desempeño das tarefas e o tipo de apoio que necesita a persoa.

 

É necesaria a valoración directa da persoa dependente ou coa documentación aportada é suficiente?

Si é necesaria. A valoración realízase de xeito directo na contorna habitual onde se desenvolve diariamente a persoa solicitante. É a observación, a comprobación directa e a entrevista persoal de avaliación a que determina o resultado da valoración.

 

Se nunha valoración se determina que non existe situación de dependencia elimínase a posibilidade de volver solicitar o recoñecemento?

Non, sempre se poderá volver solicitar o recoñecemento do grao de dependencia cando a persoa teña unha variación do seu estado actual e modifique a súa situación funcional e axuda nas actividades da vida diaria.

 

Se se ten recoñecido o complemento de gran invalidez débese solicitar o recoñecemento da situación de dependencia?

Si. Aplicaráselles o BVD determinando o grao que puidese corresponder aínda que sempre se lles garantirá o Grao I de dependencia moderada.

 

Cales son os recursos aos que se pode acceder?

As prestacións de dependencia poden ser de natureza económica ou servizos de atención como a promoción da autonomía persoal, a teleasistencia, a axuda a domicilio ou un centro de Día e Noite e atención residencial.

 

Poden ser coidadores non profesionais persoas que non teñan parentesco coa persoa dependente?

Si, sempre que se cumpran determinados requisitos. A persoa coidadora non familiar non poderá ter a consideración de empregada do fogar no domicilio da persoa beneficiaria. Existe a posibilidade de que os coidadores non profesionais se dean de alta na Seguridade Social e o seu carácter é voluntario.

 

É obrigatorio declarar o importe que se perciba dunha prestación económica a través da Lei de Dependencia na declaración da Renda?

Segundo establece a propia lei, as prestacións económicas derivadas da súa aplicación están exentas de tributación.

 

Se un dependente ten o seu domicilio habitual nunha residencia privada antes do recoñecemento do grao a través da Lei correspóndelle retroactividade da contía desde o inicio do ingreso?

Non. A efectividade da prestación vinculada ao servizo vén determinada pola data de cumprimento do prazo de tramitación (seis meses desde a solicitude) ou a data de resolución do PIA, se esta é anterior a devandito prazo, a condición de que a persoa cumpra os requisitos para o recoñecemento da prestación.

 

Os servizos son gratuitos ou existe unha achega económica por parte do dependente?

A Lei establece que os beneficiarios participen no financiamento dos servizos que reciben, segundo o tipo e custo do servizo, así como da súa capacidade económica persoal, que se determina en atención á renda e ao patrimonio do solicitante.

 

*Información e imaxe extraídas de Infosalus.